Óbyggðanefnd er sjálfstæð úrskurðarnefnd sem starfar á grundvelli III. kafla þjóðlendulaga, nr. 58/1998, og hefur þríþætt hlutverk.
- Að kanna og skera úr um hvaða land telst til þjóðlendna og hver séu mörk þeirra og eignarlanda.
- Að skera úr um mörk þess hluta þjóðlendu sem nýttur er sem afréttur.
- Að úrskurða um eignarréttindi innan þjóðlendna.
Svæði til meðferðar
Óbyggðanefnd hefur nú til meðferðar Ísafjarðarsýslur (svæði 10B) og Austfirði (svæði 11). Upplýsingar um kröfulýsingar sem borist hafa og stöðu mála eru á eftirfarandi síðu:
Einnig hefur verið sett sérstök óbyggðanefnd til að annast málsmeðferð skv. 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga. Upplýsingar um þá málsmeðferð eru á eftirfarandi síðu:
Staða þjóðlendumála
Eftir uppkvaðningu úrskurða á svæði 10C 22. desember 2020 hefur óbyggðanefnd lokið umfjöllun um fjórtán af sautján svæðum og þar með er lokið málsmeðferð á 91% af meginlandinu. 40,6% lands sem nefndin hefur lokið meðferð á teljast til þjóðlendna en 59,4% eru eignarlönd, að teknu tilliti til endanlegra niðurstaðna dómstóla. Af þeim hluta miðhálendisins sem nefndin hefur lokið meðferð á eru tæplega 86% þjóðlendur en rúmlega 14% eignarlönd. Heildarfjöldi skjala sem lögð hafa verið fram og rannsökuð við meðferð óbyggðanefndar á svæðum 1–10A og 10C er 26.982, að meðtöldum framlögðum hliðsjónargögnum.
Málsmeðferð stendur nú yfir í Ísafjarðarsýslum (svæði 10B) og á Austfjörðum (svæði 11). Einnig er málsmeðferð á grundvelli 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga til skoðunar, þ.e. ákvæði sem heimilar óbyggðanefnd að „taka til meðferðar svæði sem áður hafa sætt meðferð hennar ef hún hefur í úrskurði gert athugasemd við kröfugerð ráðherra“, en sett hefur verið sérstök óbyggðanefnd til að annast þá málsmeðferð.
Austfirðir (svæði 11) eru síðasti hluti meginlandsins sem óbyggðanefnd tekur til meðferðar. Eftir stendur að fjalla um eyjar og sker umhverfis landið og er fyrirhugað að sú málsmeðferð hefjist á fyrri hluta ársins 2022. Reiknað er með að úrskurðir um Ísafjarðarsýslur (svæði 10B) verði kveðnir upp árið 2022, um Austfirði (svæði 11) árið 2023 og um eyjar og sker árið 2024.
Yfirlitskort
Á eftirfarandi yfirlitskortum má sjá stöðu einstakra landsvæða með tilliti til málsmeðferðar óbyggðanefndar og legu þjóðlendna að teknu tilliti til dómsúrlausna.
- Staða þjóðlendumála á landinu öllu – yfirlitskort (apríl 2021).
- Þjóðlendulínur á svæðum 1–10A og 10C – yfirlitskort (desember 2020).
Sjá einnig:
- Upplýsingar um málsmeðferð
- Úrskurðir og dómar í þjóðlendumálum