Óbyggðanefnd er sjálfstæð úrskurðarnefnd sem starfar á grundvelli III. kafla þjóðlendulaga, nr. 58/1998, og hefur þríþætt hlutverk.
- Að kanna og skera úr um hvaða land telst til þjóðlendna og hver séu mörk þeirra og eignarlanda.
- Að skera úr um mörk þess hluta þjóðlendu sem nýttur er sem afréttur.
- Að úrskurða um eignarréttindi innan þjóðlendna.
Svæði til meðferðar
Til meðferðar hjá óbyggðanefnd eru nú eftirfarandi svæði:
- Svæði 10C, Barðastrandarsýslur.
- Svæði 10A, Strandasýsla ásamt fyrrum Bæjarhreppi.
Á undirsíðunni Til meðferðar má finna kröfulýsingar sem borist hafa á svæðunum og upplýsingar um stöðu mála.
Úrskurðir í málum á svæði 9B, Snæfellsnesi ásamt fyrrum Kolbeinsstaðahreppi og fyrrum Skógarstrandarhreppi, voru kveðnir upp 15. ágúst 2019. Úrskurðina ásamt kortum er að finna á undirsíðunni Úrskurðir og dómar.
Staða þjóðlendumála
Eftir uppkvaðningu úrskurða á svæði 9B 15. ágúst 2019 hefur óbyggðanefnd lokið umfjöllun um rúmlega 88% af flatarmáli landsins alls (svæði 1–9B). Niðurstaðan er að 43,5% lands sem nefndin hefur lokið meðferð á teljast til þjóðlendna en 56,5% eru eignarlönd, að teknu tilliti til endanlegra niðurstaðna dómstóla. Af þeim hluta miðhálendisins sem nefndin hefur lokið meðferð á eru tæplega 86% þjóðlendur en rúmlega 14% eignarlönd. Heildarfjöldi skjala sem lögð hafa verið fram og rannsökuð við meðferð óbyggðanefndar á svæðum 1–9B er 25.176, að meðtöldum framlögðum hliðsjónargögnum.
Yfirlitskort
Á eftirfarandi yfirlitskortum má sjá stöðu einstakra landsvæða með tilliti til málsmeðferðar óbyggðanefndar og legu þjóðlendna að teknu tilliti til dómsúrlausna.
- Staða þjóðlendumála á landinu öllu – yfirlitskort (ágúst 2019).
- Þjóðlendulínur á svæðum 1–9B – yfirlitskort (ágúst 2019, að teknu tilliti til endanlegra dómsúrlausna).