Óbyggðanefnd er sjálfstæð úrskurðarnefnd sem starfar á grundvelli III. kafla þjóðlendulaga, nr. 58/1998, og hefur þríþætt hlutverk.
- Að kanna og skera úr um hvaða land telst til þjóðlendna og hver séu mörk þeirra og eignarlanda.
- Að skera úr um mörk þess hluta þjóðlendu sem nýttur er sem afréttur.
- Að úrskurða um eignarréttindi innan þjóðlendna.
Til meðferðar hjá óbyggðanefnd eru nú eftirfarandi svæði:
- Svæði 10C, Barðastrandarsýslur.
- Svæði 10A, Strandasýsla.
- Svæði 9B, Snæfellsnes ásamt fyrrum Kolbeinsstaðahreppi og fyrrum Skógarstrandarhreppi.
Á undirsíðunni Til meðferðar má finna kröfulýsingar sem borist hafa á svæðunum og nánari upplýsingar um stöðu mála.
Eftir uppkvaðningu úrskurða 3. maí 2018 hefur óbyggðanefnd lokið umfjöllun um tæplega 84% af flatarmáli landsins alls (svæði 1–9A). Niðurstaðan er að 44% lands sem nefndin hefur lokið meðferð á teljast til þjóðlendna en 56% eru eignarlönd, að teknu tilliti til dóma Hæstaréttar. Af þeim hluta miðhálendisins sem nefndin hefur lokið meðferð á eru tæplega 86% þjóðlendur en rúmlega 14% eignarlönd.
Á eftirfarandi yfirlitskortum má sjá stöðu einstakra landsvæða með tilliti til málsmeðferðar óbyggðanefndar og legu þjóðlendna að teknu tilliti til dómsúrlausna.
- Yfirlitskort – staða þjóðlendumála á landinu öllu (nóvember 2018).
- Yfirlitskort – þjóðlendulínur á svæðum 1-9A (október 2018, að teknu tilliti til endanlegra dómsúrlausna).