Óbyggðanefnd

MENU
Close Menu

Til meðferðar

Sjá einnig

Upplýsingar um málsmeðferð.

Yfirlitskort

Yfirlitskort – svæðaskipting og staða þjóðlendumála á landinu öllu (nóvember 2024).

Svæði 12

Eyjar og sker

Endurskoðaðar kröfur fjármála- og efnahagsráðherra fyrir hönd íslenska ríkisins um þjóðlendur á svæði 12 bárust óbyggðanefnd 9. október 2024, en málsmeðferðarsvæðið tekur til landsvæða utan strandlengju meginlandsins.

Óbyggðanefnd hefur kallað eftir kröfum þeirra sem kunna að eiga öndverðra hagsmuna að gæta. Kröfulýsingarfrestur var til 14. febrúar 2025 en ennþá er tekið við kröfum þótt formlegur frestur sé liðinn. Leiði rannsókn nefndarinnar síðan í ljós að einhver kunni að telja til eignarréttinda án þess að hafa lýst kröfu verður viðkomandi gefinn kostur á að gerast aðili máls, sbr. 3. mgr. 13. gr. þjóðlendulaga. Að lokinni gagnaöflun og rannsókn á eignarréttarlegri stöðu svæðanna úrskurðar óbyggðanefnd um framkomnar kröfur. Hér aftar eru nánari upplýsingar um rannsókn nefndarinnar og framhald málsmeðferðar.

Í kortasjá um kröfur málsaðila er grá þekja yfir svæðum sem eru undanskilin kröfugerð ríkisins. Blár borði er utan um eyjar og sker sem kröfur ríkisins taka til. Kröfulínur gagnaðila ríkisins eru dregnar með svörtum línum. Kortasjáin byggist m.a. á bestu fyrirliggjandi upplýsingum um fjörumörk en í kröfugerð ríkisins er gerður fyrirvari um að ekki sé útilokað að stórstraumsfjara nái lengra. Þar sem afmörkun svæða sem eru undanskilin kröfugerð ríkisins miðast samkvæmt texta kröfulýsingar við netlög út frá stórstraumsfjöruborði getur komið til þess að afmörkun verði endurskoðuð ef í ljós kemur að stórstraumsfjara sé í reynd utar en fjörumörkin í kortasjánni.

Rannsókn óbyggðanefndar og framhald málsmeðferðar

Rannsókn óbyggðanefndar á málunum er hafin en hún felur m.a. í sér umfangsmikla og kerfisbundna gagnaöflun í samvinnu við sérfræðinga á Þjóðskjalasafni Íslands.

Auk sértækrar rannsóknar á landsvæðum sem eru til umfjöllunar í hverju máli er einnig liður í rannsóknarskyldu óbyggðanefndar skv. 5. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga að rannsaka atriði sem geta haft almenna þýðingu við úrlausn þjóðlendumála, auk þess sem nefndin skal leita sátta með aðilum skv. 1. mgr. 15. gr. þjóðlendulaga. Í því skyni birti nefndin í apríl 2025 umfjöllun um almenn álitaefni um eignarréttarlega stöðu eyja og skerja utan meginlandsins þar sem fram koma sjónarmið sem nefndin mun horfa til í endanlegum úrskurðum á svæði 12. Nefndin beindi því til lögmanna og annarra fulltrúa málsaðila að kanna hvort færi væru á að sætta mál í heild eða að hluta með hliðsjón af þeim sjónarmiðum.

Eftir að gagnaöflun lýkur og framkomin gögn hafa verið rannsökuð til hlítar úrskurðar óbyggðanefnd um kröfur málsaðila. Ef svæði sem ríkið hefur gert þjóðlendukröfur til reynast samkvæmt rannsókn óbyggðanefndar vera eignarlönd er kröfum ríkisins þar hafnað. Svæði sem reynast utan eignarlanda eru hins vegar úrskurðuð þjóðlendur. Ef óbein eignarréttindi reynast til staðar innan þjóðlendna er jafnframt úrskurðað um þau.

Kröfulýsingar fjármála- og efnahagsráðherra f.h. íslenska ríkisins á svæði 12 (eyjar og sker):

Sjá einnig:

Fyrri stig málsmeðferðar

Óbyggðanefnd tók svæði 12 til meðferðar í apríl 2023, sbr. eftirfarandi bréf um töku svæðisins til meðferðar, og veitti ráðherra kröfulýsingarfrest til 31. ágúst 2023.

Kröfulýsingarfresturinn var framlengdur nokkrum sinnum, síðast til 2. febrúar 2024 og þann dag bárust upphaflegar kröfur ríkisins. Óbyggðanefnd kynnti þá kröfurnar og veitti landeigendum frest til 15. maí til að lýsa kröfum á móti í samræmi við þjóðlendulög.

Óbyggðanefnd barst síðan 16. febrúar 2024 erindi frá fjármála- og efnahagsráðuneytinu um tilhögun málsmeðferðar á svæðinu. Bréf ráðuneytisins og svarbréf óbyggðanefndar eru hér fyrir aftan.

Þá bárust 27. mars 2024 leiðréttingar frá lögmanni ríkisins vegna landsvæða sem höfðu verið tilgreind í kröfulýsingu en reyndust utan málsmeðferðarsvæðisins.

Enn fremur barst óbyggðanefnd 5. apríl 2024 bréf frá fjármála- og efnahagsráðherra þar sem því var lýst yfir að ráðherra hefði ákveðið að taka kröfugerð ríkisins á svæði 12 til ítarlegrar endurskoðunar. Í bréfinu var farið fram á að óbyggðanefnd frestaði frekari málsmeðferð á svæðinu og veitti ráðherra frest til að endurskoða kröfur ríkisins. Í kjölfarið yrði landeigendum veittur frekari frestur til að lýsa sínum kröfum.

Þegar erindið barst hafði óbyggðanefnd þegar ákveðið að framlengja kröfulýsingarfrest landeigenda til 2. september. Niðurstaða nefndarinnar var að sá frestur gæfi fjármála- og efnahagsráðherra það svigrúm sem ráðherra óskaði eftir til að endurskoða kröfugerð ríksins og ætlunin var jafnframt að landeigendur hefðu nægan tíma að því loknu til að bregðast við endurskoðuðum kröfum ríkisins og eftir atvikum lýsa gagnkröfum. Bréf ráðuneytisins og svarbréf óbyggðanefndar eru hér fyrir aftan.

Í ágúst 2024 var kröfulýsingarfrestur landeigenda síðan framlengdur til 2. desember 2024. Að framkomnum endurskoðuðum kröfum íslenska ríkisins í október 2024 var fresturinn framlengdur til 13. janúar 2025, síðan framlengdur að nýju til 31. janúar 2025 og loks til 14. febrúar 2025.

Svæði 11

Austfirðir

Úrskurðir voru kveðnir upp 5. nóvember 2024. Þá er að finna á eftirfarandi síðu:

Svæði 10B

Ísafjarðarsýslur

Úrskurðir voru kveðnir upp 30. ágúst 2023. Þá er að finna á eftirfarandi síðu:

Málsmeðferð skv. 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga

Úrskurðir voru kveðnir upp 17. október 2024. Þá er að finna á eftirfarandi síðu:

Sjá einnig: