Málsmeðferð skv. 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga
Sérstök óbyggðanefnd hefur tekið sautján landsvæði til meðferðar á grundvelli 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga og veitt fjármála- og efnahagsráðherra frest til 14. nóvember 2022 til að lýsa fyrir hönd íslenska ríkisins kröfum um þjóðlendur á svæðunum, sé um slíkar kröfur að ræða. Ákvæðið heimilar óbyggðanefnd að „taka til meðferðar svæði sem áður hafa sætt meðferð hennar ef hún hefur í úrskurði gert athugasemd við kröfugerð ráðherra“. Í eftirfarandi bréfi um töku svæðanna til meðferðar er gerð grein fyrir ákvörðuninni og forsögu málsins, auk þess sem minnisblað fylgir til frekari skýringar um legu svæðanna.
- Bréf um töku svæða til meðferðar skv. 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga (pdf) – (11. ágúst 2022)
- Minnisblað um svæði tekin til meðferðar skv. 1. málsl. 7. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga (pdf) – (10. ágúst 2022)
Þegar þjóðlendukröfur ríkisins hafa borist verða þær kynntar og þeim sem telja til eignarréttinda á viðkomandi svæðum veittur frestur til að lýsa kröfum á móti, sbr. 2. mgr. 10. gr. þjóðlendulaga. Að því loknu verða heildarkröfur kynntar. Sérstök óbyggðanefnd rannsakar síðan málin og úrskurðar að lokum um kröfur málsaðila.
Sjá einnig:
Upphaflega tók óbyggðanefnd áðurnefnd svæði til meðferðar í júní 2020 og í janúar 2021 bárust kröfur íslenska ríkisins vegna þeirra. Í október 2021 ákvað nefndin að reglulegir nefndarmenn skyldu víkja sæti við málsmeðferðina vegna vanhæfis. Því var í desember 2021 sett sérstök óbyggðanefnd til að annast málsmeðferðina. Sú nefnd ákvað að hverfa frá þeirri málsmeðferð sem óbyggðanefnd hafði áður stofnað til og skoða að nýju hvort taka beri bæri landsvæðin til meðferðar. Til að stuðla að því að öllum sem kynna að hafa athugasemdir við mögulega töku svæðanna til meðferðar gæfist kostur á að koma sjónarmiðum á framfæri áður en framhaldið yrði ákveðið var auglýst í janúar 2022 að þetta væri til skoðunar og óskað eftir að athugasemdir yrðu sendar skrifstofu óbyggðanefndar í síðasta lagi 18. febrúar 2022. Níu erindi bárust ýmist innan frestsins eða skömmu síðar. Í framhaldinu sendi nefndin fjármála- og efnahagsráðherra tvívegis erindi um málið til upplýsingar og óskaði eftir afstöðu til tiltekinna atriða. Að því loknu var öðrum sem höfðu sent nefndinni erindi gefinn kostur á að tjá sig frekar um málið. Á þessu stigi var einungis kallað eftir sjónarmiðum um lagalegan grundvöll málsmeðferðarinnar en ekki kröfulýsingum eða öðru sem varðaði möguleg eignarréttindi. Sérstök óbyggðanefnd ákvað svo í ágúst 2022 að taka svæðin til meðferðar, sbr. framangreint.
Í sérstakri óbyggðanefnd eru:
Kristín Benediktsdóttir, dósent, formaður.
Þorgeir Örlygsson, fv. forseti Hæstaréttar, varaformaður.
Víðir Smári Petersen, dósent.